Ako si Paciana Abella, 55 taga-Langub, Kalunasan, dakbayan sa Sugbo. Akong bana si Saturnino Abella ug duna mi unom ka mga anak. Nagdako ko sa Bohol. Didto ko nag eskwela hangtod high school. Tungod sa kalisod sa among kahimtang kaniadto, wala ko napaeskwela sa akong mga ginikanan sa kolehiyo.

Kay gusto gyud ko nga makaeskwela sa koliheyo ug makakuha sa kurso nga Commerce, nianhi ko sa Cebu aron mag-working student. Sa edad nga 20 anyos , nakasulod ko sa usa ka factory, apan wala gyud ko makaeskwela kay ang akong mga amo dili mosugot nga biyaan nako ilang negosyo.

Nagtrabaho ko sulod sa duha ka tuig. Paghawa nako sa factory, nagminyo dayon ko sa akong bana karon. Nawala na sa akong hunahuna ang pageskwela og balik ilabi na dihang anaa na kami’y mga anak.

Usa ka driver akong bana ug ako sa balay lang. Ang sweldo sa akong bana among gisaligan maong naglisod kaayo mi unsaon pag budget ang iyang sweldo alang sa unom namo ka mga anak nga pulos nag-eskwela.

Niabot mi sa panahon nga bisan vetsin utangon pa nako sa tindahan,  ug mangasugsog akong kamot sa among kahoy nga kabinet aron mangita og piso aron makapalit og tubig.

Aron makatabang sa akong bana, nakahukom ko nga mag-dealer sa mga direct selling nga kompanya. Nisulay pud ko’g huwam og kwarta sa mga tigpatanto nga dunay 20 porsiyento nga interes. Ingon ani ang among kinabuhi hangtud nga nahoman og eskwela ang akong duha ka mga anak ug nakatrabaho ang usa sa Japan. Sila na ug ang akong aban bana ang nagsuporta sa among pamilya.

Apan tuig 2009, naaksidente ang akong bana sa iyang trabahoan ug napugos nga moundang nalang.

Gumikan niadto, ang akong anak nga tua sa Japan nakahukom nga mopalit nalang mi og second-hand nga multicab aron naa miy magamit sa negosyo. Ang ako pud usa ka anak nagtrabaho og usa ka restaurant niingun nga magsupplier ko og raw ingredients sa iyang gitrabahoan.

Tuig 2012, giagni ko sa akong amiga nga moapil sa micro-finance nga programa sa Ramon Aboitiz Foundation Inc. Nagduha-duha ko sa pag apil kay basin maglisod na sab ko sa pagbayad, pareha atong una nako nga giapilang pautang sab. Apan nadugay, ako kining gisulayan. Karon makaingon ko nga maayo ug dako ang natabang sa maong dessisyon sa akong negosyo.

Karon, dili na mangasugsog ang akong tudlo sa pagpangitag piso, makatulog na ko sa gabii nga dili maproblema sa among kaonon ingka-ugma. Labaw sa tanan, akong mga anak karon pulos na nakahuman sa kolehiyo.

Makaingon ko nga unang pagsulay kanamo sa Ginoo ang kalisod aron mas masabtan namo unsa ka dakong gasa ang medyo haruhay namong kinabuhi karon.